bahagian kelima dalam kursus abhidhamma.

dalam hati 'shuo' kurang baik,hati 'shuo" kurang akal tiada malu dan tidak tenang hanya muncul dalam 12 hati kurang baik.
-tamak hanya muncul dalam 8 jenis hati yang berjalan bersama dengan tamak.
-pendapat serong hanya muncul dalam 4 jenis hati yang berhubung dengan pendapat serong.
-perlahan muncul dalam 4 jenis hati tidak berhubung dengan pendapat serong.
cepat marah,cemburu,perbuatan jahat dan tidak murah hati muncul dalam 2 hati yang berhubung dengan hati mudah marah dan penuh kebencian.
-tidak dapat menumpu perhatian muncul dalam hati yang didorong oleh orang atau diri sendiri.
-syak muncul dalam hati berhubung dengan syak.

bukan semua hati tamak mempunyai perlahan.
cemburu,tidak murah dan perbuatan jahat tidak dapat muncul kesemuanya dalam hati yang berhubungan dengan cepat marah dan penuh kebencian.
hati yang berhubungan dengan tidak tenang,hati kurang akal tidak mempunyai nafsu dan perasaan gembira kerana tiada tujuan semasa bertindak.
dalam hati syak,syak telah mengganti pendirian tetap pada keputusan kerana mereka saling bertentangan.
dalam hati yang memerlukan dorongan dipenuhi keidaktumpuan hati.

sekarang,kita melihat hati dengan pelbagai sudut:rasa,sebab,fungsi,pintu,tempat bergantung dan hubungannya.
rasa dibahagi kepada rasa gembira,pahit,murang,selesa dan tiada pahit serta tiada gembira dari segai badan dan hati.

sebab dibahagi kepada tamak,mudah marah dan kurang akal,tiada tamak,mudah marah dan kurang akal.
sebab selalu mewakili akar dan 6 hati 'shuo'yang menentukan moral.

fungsi hati ialah:lahir,syarat mengekalkan yawa,tukar,lihat,dengar,cium,rasa,sentuh,teriam,periksa,pasti,bergerak,hubungan dan mati.

pintu dibahagi kepada pintu mata,telinga,lidah,badan dan 'yi'.
syarat mengekalkan myawa juga boleh dipanggil pintu 'yi',pintu 'yi' ialah 'fa' mental.
pintu bermaksud cara hubungan hati dengan alamnya.

hubungan bermaksud sasaran yang digantung semasa hati berhubung dengan hati 'shuo'.
hubungan dibahagi kepada hubungan warna,bunyi,wangi,rasa,sentuhan dan 'fa'.
hubungan 'fa' dibahagi kepada warna bersih,warna halus,hati,hati 'shuo','nia ban' dan 'gai nian'.

hati pintu hanya milik sekarang,tapi hati 'yi' milik sekarang,dulu,masa depan atau tidak berkaitan dengan masa.
contoh lahir,syarat mengekalkan nyawa dan mati ialah 'yen',muka 'yen' dan muka 'qu'.

tempat bergantung bagi hati ialah mata,telinga,hidung,lidah,badan dan hati 'shuo'.
dunia nafsu mempunyai semua yang dinyatakan.
tapi dalam dunia warna,hanya ada mata,telinga dan hati 'shuo'.
dalam dunia tiada warna pula tiada tempat gantung.

akhirnya,guru kursus menegaskan bahawa proses mengkaji perjalanan hati membantu kita menyedari bahawa dunia dan kita wujud adalah disebabkan gabungan beberapa sebab.
proses hati muncul dan akhir membantu kita mengetahui ketidakwujudan diri iaitu:tiada saya dalam semua alam.